Yeşil Çay Nedir?
Camellia Sinensis bitkisinden toplanan yaprakların tavada yakma ya da buharda hızlıca ısıtılması ile elde edilen yeşil çayın en önemli özelliği neredeyse oksidasyona hiç maruz kalmamasıdır. Bu sayede yeşil çayın faydaları açığa çıkar. Oksidasyon işlemi yaprakların kendine özgü polifenol içeriğinin yani antioksidan özelliğinin yok olmasına neden olur. Yaprakların toplanır toplanmaz hızlı bir şekilde ısıtılması doğal yeşil rengin kahverengiye dönüşmesini engeller. Toplanan yapraklar ısıl işlem görmeden oksidasyona maruz bırakılırsa, bir başka deyişle kurumaya bırakılırsa oksijen yaprakların hücre duvarlarını etkileyerek rengini koyu kahverengi ya da siyaha dönüştürür. Bu işlem sırasında çay yapraklarının antioksidan bileşenleri azalır, ancak siyah çayın kendine özgü eşsiz lezzeti ortaya çıkar.
Yeşil çay yapraklarına şekil verilmeden önce hafif ısı uygulanarak buharlama işlemi yapılır ve bu işlem oksidasyon sürecinin durmasını sağlar. Aynı zamanda bu işlem, yeşil çayın kendine has taze ve çimensi tadının ortaya çıkmasına yardımcı olur. Yuvarlama yani çay yapraklarına şekil verme işlemi sırasında buharlaşma sayesinde çay yaprakları oksitlenmez ve yaprak kendine has yeşil rengini koruyabilir. Kısacası yeşil ve siyah çay her ikisi de aynı yapraklardan elde edilir, ancak işleme sürecindeki farklılıklar hem besin profilleri hem renk ve lezzetlerini belirler. Yeşil çay gibi popüler kara mürver bir diğer adıyla sambucus nigra çayı hakkında detaylı bilgiler için “Sambucus Nigra Faydaları” yazımızı okuyabilirsiniz. 2
Yeşil Çay Ne İşe Yarar?
Yeşil çay, Camellia Sinensis yapraklarının buharda pişirilmesi, tavada kızartılması ve ardından kurutulmasıyla hazırlanır. Bir başka deyişle fermantasyona uğramaz ve sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratan polifenol adı verilen moleküllerin korunması sağlanır. 3 Peki, yeşil çayın faydaları nelerdir? Yeşil çayın faydaları şunlardır:
Soğuk Algınlığı ve Grip Semptomlarının Hafiflemesine Yardımcı Olabilir
“Soğuk algınlığına ne iyi gelir?” sorusuna genellikle “Sıcak bitki çayları.” cevabı verilir. Peki, yeşil çay soğuk algınlığı semptomlarını hafifletebilir mi? Yeşil çay polifenoller olarak adlandırılan güçlü antioksidan özelliklere sahip bileşenler içerir. Bu bileşenler hem serbest radikallerin hücrelere verdiği hasarı önlemeye hem de bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olur. Güçlü bağışıklık sistemi, vücudun soğuk algınlığı ve grip gibi enfeksiyonlara karşı korunmasını destekleyebilir. Aynı zamanda soğuk algınlığı ve grip semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilir. 4 5
Bilişsel İşlevi Destekleyebilir
Yeşil çay ile ilgili yapılan araştırmalar, çayda bulunan kafein ve L-theanin gibi bileşiklerin bilir, ruh hali ve beyin fonksiyonlarının düzenlenmesinde faydalar sağlayabileceği yolundadır. Özellikle yaş ile birlikte gelişen bilişsel bozulmalarda yeşil çay faydası olabileceği ileri sürülür. 5
Yağ Yakımına Yardımcı Olabilir
Metabolizmayı hızlandırarak kilo vermeye yardımcı olmak her gün yeşil çay içmenin faydaları arasında sayılabilir. Yeşil çay içeriğindeki kafein sayesinde enerji metabolizmasında olumlu etkiler yaratabilir. Ancak kilo kontrolü üzerinde yeşil çayın faydaları için yeterli ve dengeli bir diyetin uygulanması ve diyetin egzersizle desteklenmesi önemlidir. 1 5
Kan Şekerinin Düzenlenmesine Yardımcı Olabilir
Kısa süreli açlıklarda örneğin oruç döneminde kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olmak yeşil çay faydaları arasındadır. Ancak uzun dönemde insülin salgılanması ya da kan şekeri üzerinde yeşil çayın faydaları ile ilgili kesin kanıtlar yoktur ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulur. 1 5
Kalp Hastalıklarına Yakalanma Riskini Azaltabilir
Yeşil çayda bulunan polifenoller kan basıncını düşürebilir, iltihaplanmayı azaltabilir ve tüm bu özellikler dolaşım sistemini rahatlatarak kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltabilir.1 5
Cilt Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olabilir
Yeşil çayın cilt üzerine topikal uygulanması ya da takviye olarak kullanılması kırışıklıkların önlenmesi, cilt bariyerinin güçlendirilmesi ve göz altı torbalarının azaltılmasına yardımcı olabilir. Aynı zamanda güneşe maruz kalma nedeniyle oluşan cilt hasarları, sivilce ve akne oluşumunun önlemeye yardımcı olması da yeşil çayın cilde faydaları arasında sayılabilir. 6
Saç Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olabilir
Yüksek oranda antioksidan bileşikler içeren yeşil çay, saç köklerine topikal olarak uygulandığında ya da düzenli olarak çay formunda tüketildiğinde saç sağlığının korunmasına yardımcı olabilir. Saç köklerini serbest radikallerin hasarından korumaya yardımcı olarak saçların dökülmesini önlemek ve saçların uzamasına katkıda bulunmak yeşil çayın saça faydaları arasındadır.7
Limonlu Yeşil Çayın Faydaları
Limon ve yeşil çaydaki güçlü antioksidan bileşikler vücudu iltihaplanmalara ve oksidasyon nedeniyle hücre hasarına karşı korumaya yardımcı olabilir. Limonlu yeşil çayın faydaları aşağıdakileri içerebilir:
- Kilo vermeye yardımcı olabilir
- Kan şekerinin düzenlenmesini destekleyebilir
- Kalp sağlığının korunmasına katkıda bulunabilir
- Bağışıklık sistemini güçlendirebilir
- Böbrek taşı oluşumunun engellenmesine yardımcı olabilir
- Kansere yakalanma riskini azaltabilir.8
Ananaslı Yeşil Çayın Faydaları
Ananas; C vitamini, B6 vitamini, manganez, bakır, tiamin, riboflavin, magnezyum, niasin, potasyum, demir gibi vitamin ve mineraller ile bromelain gibi güçlü antioksidanlardan zengindir. Güçlü antioksidan özellikleri ile ön plana çıkan yeşil çay ile anasın birlikteliğinden doğan ananaslı yeşil çay faydaları şunlardır:
- Bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlara yakalanma riskini azaltabilir
- Sindirim sistemi fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olabilir
- Eklem sağlığının korunmasına yardımcı olabilir
- Cerrahi işlem ya da zorlu antrenman sonrası kasların toparlanmasına yardımcı olabilir5 9
Yaseminli Yeşil Çayın Faydaları
Yasemin bitkinin yaprakları ve yeşil çayın birlikteliğinden doğan yaseminli yeşil çay, antioksidan özelliklere sahip polifenol bileşenlerinden zengindir. Yaseminli yeşil çay faydaları şunlardır:
- Ağız sağlığının korunmasına yardımcı olabilir
- Beyin fonksiyonlarının düzenlenmesine katkı sağlayabilir
- Alzheimer ve Parkinson hastalıklarına yakalanma riskini azaltabilir
- Tip 2 diyabete yakalanma riskini azaltabilir10
Yeşil Çay Hakkında Diğer Merak Edilen Detaylar
Son yıllarda özellikle kilo vermek isteyenler tarafından yaygın olarak kullanılan yeşil çay, enerji metabolizması üzerindeki faydalı etkilerinin yanı sıra genel sağlık durumunun korunmasında da önemli rol oynar. Yeşil çay hakkında merak edilen diğer konuları sizler için derledik…
Yeşil Çay Hangi Vitamin ve Mineralleri İçerir?
Bitkisel bir ürün olan yeşil çay kalori, karbonhidrat, protein ve yağ gibi makro besinler içermez. Yeşil çayın faydaları içerisindeki antioksidan bileşenlerden gelir. Kateşin, epikateşin, epikateşin-3-gallat, epigallokateşin ve EGCG adı verilen polifenollerden zengin olan yeşil çay, yüksek oranda kafein içerir. 1 fincan yeşil çayda ortalama 47 miligram kafein bulunur. Yeşil çay yaprakları C vitamini, B vitaminleri ve potasyum, magnezyum, kalsiyum, demir gibi minerallerden zengindir. Ancak çay formunda tüketildiğinde vitamin ve mineral yoğunluğunda azalma gözlenir.11 12
Yeşil Çayın Zararları Var mı?
Günde sekiz fincana kadar yeşil çay tüketimi yetişkin bir birey için tolere edilebilir miktardır. Ancak uzun süre aşırı miktarda yeşil çay tüketmek ya da önerilen miktarın üzerinde yeşil çay içeren takviyeler kullanmak sağlık sorunlarına yol açabilir. Yüksek oranda kafein içeren yeşil çay fazla tüketildiğinde uyku sorunları ve gerginlik hissi gibi aşırı kafein tüketiminde görülen belirtilere yol açabilir. Aşırı kafein şeker hastaları için de tehdit oluşturabilir. Tip 2 diyabetli kişilerde kan şekerini yükseltici etki gösterebilir. Ayrıca karaciğer enzimlerinde artışa neden olarak karaciğer hasarı yaratabilir. Yine yüksek kafein içeriğine bağlı olarak kalp damar hastalarının ve böbrek problemi yaşayan kişilerin yeşil çay tüketmeden önce doktoruna danışması önerilir. Ayrıca hamile ve emziren kadınların da olası risklere karşı yeşil çay tüketimini doktor gözetiminde yapmaları daha uygundur. 11 12
Yeşil Çay Nasıl Demlenir?
Yeşil çayın faydaları için demleme sırasında antioksidan bileşenleri korumanız önemlidir. Yeşil çay demlemek için klorsuz doğal kaynak suyu kullanmanızda fayda var. Bir cezveye 1 bardak su alın ve kaynatın. Kaynadıktan sonra yeşil çaydaki antioksidan bileşenleri korumak amacıyla suyun sıcaklığının 85 dereceye düşmesini bekleyin. Genellikle 2-3 dakika kadar beklemeniz yeterlidir. Fincana 1 tatlı kaşığı yeşil çay ekleyin ve kaynayıp ılıyan suyu fincana boşaltın. Yaklaşık 5-10 dakika bekledikten sonra içime hazır hale gelir. Dilerseniz bal ya da limonla lezzetlendirebilirsiniz.13
Yeşil Çay Ne Zaman İçilmeli?
Yeşil çayın faydaları için ne zaman tüketildiğinin önemi olabilir. Odaklanma ve konsantrasyonu artırmak için sabahları yeşil çay içilebilir. İçerisindeki kafeinden dolayı zihnin keskinleşmesine yardımcı olabilir. Antrenmandan önce yeşil çay tüketimi, yağ yakımını artırabilir ve egzersiz sonrası kas hasarı belirtilerini azaltarak toparlanmayı hızlandırabilir. Yemeklerle birlikte yeşil çay içmek ise bazı vitamin ve minerallerin emilimini azaltabilir. Özellikle yeşil çayda bulunan tanen bileşenleri, demirin emilimini azaltarak kansızlık belirtileri görülmesine neden olabilir. 14
Yeşil Çay Uyku Getirir Mi?
Yeşil çayda bulunan aminoasitler beyin fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olabilir, stresi azaltabilir ve kişinin rahatlamasını sağlayabilir. Ayrıca içeriğindeki teanin, beyindeki stres hormonları ve nöronların çalışma hızını yavaşlatarak beynin rahatlamasına yardımcı olabilir. Rahatlayan beyin ve vücut uyumaya karşı daha isteklidir. Yeşil çayın uyku kalitesini artırdığına dair çalışmalar da mevcuttur. Ancak yeşil çay kafein açısından da zengindir. Bu özellikle kafeine hassas bünyelerde uyku problemi yaratabilir. Kafein oranı düşük yeşil çay çeşitlerini gece içerek uyku kalitesini artırmak mümkün olabilir. 15
Yeşil Çay Mideye İyi Gelir mi?
Yeşil çayda tanen adı verilen bileşenler mide asidini artırarak mide ağrısına yol açabilir. Asit miktarının fazla olması mide bulantısına ve kabızlık sorununa neden olabilir. Özellikle mide ülseri ya da gastrit gibi problemi olanların aç karnına yeşil çay tüketmeleri, semptomların kötüleşmesine yol açabilir. Bunlara ek olarak yeşil çay aç karnına içildiğinde çok daha çabuk emilir ve içerisindeki bileşenler kana hızlı bir şekilde karışabilir. Bu bileşenlerin etkilerinden biri de kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteini azaltmaktır. Kanın daha ince bir kıvama sahip olmasına neden olabilir. Kan pıhtılaşma sorunu olanların aç karnına yeşil çay içmeleri önerilmez. Yeşil çayın faydaları için tok karnına tüketilmesi önerilir. 16
Son yılların popüler bir diğer bitki çayı Afrika sardunyası hakkında daha detaylı bilgiler için “Pelargonium Sidoides Faydaları” yazımızı okuyabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
